هرچند همکاري نظامي تهران واشنگتن محتمل نيست، اما اين دو دشمن مشترکي در عراق دارند. در حال حاضر عراق به‌تمامي کمک‌هاي ممکن نياز دارد و ايران برخلاف آمريکا آماده اعزام نيروهاي زميني‌اش به عراق است. ازآنجاکه آمريکا مايل است با سني‌ها و کردها کار کند درحالي‌که ايران ترجيح مي‌دهد با متحدان شيعي‌اش همکاري کند، کمک ايران مي‌تواند مورد استقبال حکومت «عبادي» قرار بگيرد.

 

 انديشکده بروکينگز در يادداشتي به قلم دنيل بيمن مدير پژوهش مرکز سياست خاورميانه بروکينگز نوشت: با تحکيم قدرت داعش در سوريه و تهديد گسترش آن در عراق، رئيس‌جمهور «اوباما» نقشه‌اي احتياط‌آميز ولي درعين‌حال جدي براي به عقب راندن آن پيشنهاد کرده است. رويکرد رئيس‌جمهور به‌طورکلي- يعني اصلاحات در دولت عراق، ايجاد نيروهاي ملي و محلي عراقي، مثل قبايل سني و شبه‌نظاميان شيعه با همکاري با متحدان و استفاده از نيروي محدود در عراق و سوريه – احتمالاً واقع‌گرايانه‌ترين گزينه خواهد بود. رويکردي مشابه سومالي و يمن، با کمي فداکاري و خوش‌شانسي، مي‌تواند کارها را به‌پيش ببرد يا حداقل داعش را تضعيف کند؛ اما بسياري از گام‌هايي که آمريکا بايد براي نجات عراق از دست داعش و تجزيه اين کشور بردارد، برخلاف هدف آمريکا در ايجاد عراقي امن است که با غرب دوست باشد و تماميت ارضي خود را حفظ کند.

 

مرکز رصد راهبردي اشراف بدون تاييد محتوا و ادعاهاي مطرح شده در اين گزارش، ترجمه آن را صرفا جهت اطلاع نخبگان و تصميم‌گيران عرصه سياسي کشور از رويکردها و ديدگاه‌هاي انديشکده‌هاي غربي منتشر مي‌کند و ديدگاه‌ها، ادعاها و القائات اين گزارش‌ها هرگز مورد تأييد اشراف نمي‌باشد.

■ يکي از تلاش‌هاي آمريکا پيگيري فدراليسم است ■

يکي از تلاش‌هاي آمريکا پيگيري فدراليسم است. با تبديل قدرت به قدرت منطقه‌اي، هم سني‌ها و هم کردها بايد حقوق بيشتري داشته باشند و احساس خطري از دولت تحت تسلط شيعيان نداشته باشد. بااين‌حال اين‌چنين حرکتي، قدرت آن‌ها را نسبت به دولت مرکزي بيشتر مي‌کند و هويت‌هاي متمايز اين گروه‌ها را تقويت مي‌کند. اين وضعيت عراق را غير منسجم‌تر مي‌سازد و درصورتي‌که مشکلاتي در آينده رخ دهد آن‌ها قدرت بيشتري براي مواجهه با دولت مرکزي خواهند داشت. تلاش براي توانمندسازي کردها ازلحاظ نظامي نيز تناقضاتي در بردارد؛ پيشمرگه­هاي کرد شکست‌هايي از داعش داشته‌اند، اما همچنان يکي از بهترين نيروهاي نظامي عراق هستند. کردها با حمايت نيروي هوايي آمريکا برخي دستاوردهاي داعش را از اين گروه باز پس گرفتند و آمريکا با مسلح کردن و آموزش کردها مي‌تواند آن‌ها را قدرتمندتر سازد.

 

■ خطر استقلال‌طلبي کردها■

اما کردها که از گذشته داعيه استقلال‌طلبي داشته‌اند از بغداد امتياز بيشتري در قبال همکاري‌شان مطالبه خواهند کرد و قدرت‌يابي بيشتر آن‌ها، ايشان را در راه استقلال‌طلبي تشويق مي‌کند؛ اما کردها ممکن است داعيه سرزمين‌هايي را داشته باشند که جمعيتي ترکيبي دارند و بدين ترتيب خواهان خروج اعراب سني از اين مناطق شوند؛ مردمي که کردها آن‌ها را مهاجر غيرقانوني تلقي مي‌کنند.

کودتا نيز خطري ديگر است. دولت «حيدر العبادي» با تمامي نيروهايش تنها سطحي از مشروعيت عمومي را دارد؛ اما آمريکا با توسعه نيروهاي نظامي، ريسک ميدان دادن به مردي قدرتمند، که اعتباري بيش از سياستمداران انتخاب‌شده دارد، را به جان مي‌خرد؛ اين فرد مي‌تواند تهديد افزايش نفوذ سياسي يا حتي به دست گرفتن قدرت داشته باشد.

 

■ ايران برخلاف آمريکا آماده اعزام نيروهاي زميني‌اش به عراق است ■

سرانجام آمريکا قدرت بيشتري به ايران در عراق مي‌بخشد. هرچند همکاري نظامي تهران واشنگتن محتمل نيست، اين دو دشمن مشترکي در عراق دارند. در حال حاضر عراق به‌تمامي کمک‌هاي ممکن نياز دارد و ايران برخلاف آمريکا آماده اعزام نيروهاي زميني‌اش به عراق است. ازآنجاکه آمريکا مايل است با سني‌ها و کردها کار کند درحالي‌که ايران ترجيح مي‌دهد با متحدان شيعي‌اش همکاري کند، کمک ايران مي‌تواند مورد استقبال حکومت «عبادي» قرار بگيرد.

اين روند گريزناپذير است: اقدام نکردن، وضعيت عراق را بدتر مي‌کند. بااين‌حال دولت «اوباما» بايد بداند که هرچند طرحش مي‌تواند تهديد داعش را کمتر کند، اما عراق با طيفي از مشکلات مواجه خواهد بود که برخي از آن‌ها ناشي از تلاش‌هاي ضد داعشي است. اگر قرار باشد سياست آمريکا در بلندمدت موفق باشد، آمريکا بايد اين ريسک‌ها را بفهمد و در سال‌هاي آتي بر اين اساس برنامه‌ريزي کند. اين کار زحمت زيادي را مطالبه مي‌کند.

منبع : اشراف